پرنده ناشناخته کویر ایران «زاغ بور»

 به نام خداوند بخشاینده مهربان 

 

درباره نویسنده واهداف وبلاگ

حبیب ماهری کارشناس ومشاور امور محیط زیست، با 30 سال سابقه وتجربه، عاشق طبیعت ایران زمین هستم وهدفم بالا بردن فرهنگ زیست محیطی جامعه از طریق فراهم کردن اطلاعات مورد نیاز است. این وبلاگ سعی دارد، مسایل زیست محیطی را مورد نقد وبررسی قراردهد

آزمایشگاه شیمی آب (مرجع و معتمد) سازمان حفاظت محیط زیست

آنالیز و اندازه گیری

پارامترها:

(PH,COD,BOD,TDS,TSS,EC,DO)

قلیائیت کل(کربنات و بیکربنات)

سختی کل،کلسیم،منیزیم،کدورت،دترجنت،کلراید،فسفات،آمونیاک،سولفات،نیترات  

ونیتریت.

بخش هوا- منابع ثابت: NO,NO2,CO,CO2,O2,NOx,SO2,CxHy,H2S

منابع سیار: PM10

 :Web Site

http://bahare-tabiat.blogfa.com

http://bahare-tabiat.blogsky.com

تماس با بهار طبیعت: 

 [e-mail] 

 

                

  بهار طبیعت 

   

پرنده ناشناخته کویر ایران

«زاغ بور» 

 

نام فارسی/ زاغ بور/ بور زاغ/ زاغ کویری

نام انگلیسی: Iranian Ground – Jay

نام علمی : Podoces Pleskie

خانواده کلاغیان: (Corvidae)

زاغ بور ایرانی ، ناشناخته نه تنها در میان بیشتر مردم کشور ناشناخته است بلکه پرنده شناسان هم اطلاع زیادی از آن ندارند.

پرنده ای منحصر به فرد که رنگ نخودی – نارنجی اش باعث تفاوت چشمگیر آن بادیگر کلاغ سانان شده است.

بال هایش نوار سفیدی دارد که درانتها با سیاهی اعجاب انگیزی آذین شده وهنگام تابش خورشید بازتابی سبزآبی از خود نشان می دهد.این پرنده ی زیبا فقط خاص ایران است.

اگر چه نام زاغ بور با تلاش یکی از کارشناسان طبیعت ایران ، به «زاغ ایرانی» تغییر کرد اما از نوع زندگی و رفتار این پرنده کنجکاو و جستجوگر که معمولا در بیابانهای یزد ، سمنان، فارس و حتی خراسان روی شاخه های قیچ مشاهده می شود چیز زیادی نمی دانیم. اخیرا یکی از خبرگزاریها در گزارشی، این پرنده را خجالتی ، انزوا طلب و انسان گریز معرفی کرده بود حال آنکه قضیه دقیقا عکس است و رفتارها و تعامل ویژه « زاغ بور» با انسانها و چوپانها باعث شده از او با عنوان« خروس گله» یاد کنند. پرنده ای که بیشتر، دویدن را به پرواز کردن ترجیح می دهد.

رفتار زاغ بور به راستی غریب است. بیشتر وقتها در حال دویدن است. بعضی از آنها با دیدن انسان یا خودرو احساس خطر کرده و فرار می کنند اما برخی دیگر ترس چندانی از انسان ندارند، البته فاصله ایمنی را رعایت می کنند.

این پرنده از نظر چوپانان ، خوش یمن محسوب می شود.  

زاغ بور لانه اش را در میان بوته های بیابانی می سازد و کف لانه را با پشم گوسفند ، الیاف گیاهی و گل می پوشاند. این پرنده اواسط اسفند ماه، زمانی که هنوز سردی زمستان در دشت می وزد، 4 تا 6 عدد تخم شیری رنگ خالدار می گذارد. جوجه ها پس از حدود 20 روز سر از تخم بیرون می آورند، البته با چشمهای بسته و جالب تر آنکه بدنشان بدون پر است. لارو پروانه ها غذای اصلی این جوجه ها را تشکیل می دهد. ج.جه ها تقریبا پس از 15 روز از لانه بیرون می آیند تا همراه پدر و مادرشان روی زمین بدوند و زندگی ویژه این پرنده منحصر به فرد ایرانی را بیاموزند.

زاغ بور پرنده ای قلمرو طلب است. وقتی در محدوده ای یک جفت از این پرندگان مشاهده شد مطمئن بود که به شعاع 500 متری نمی توان زاغ بور دیگری دید.

زاغ بور صدایی دلنشین و آهنگین دارد که این ویژگی بر جذابیتش افزوده است.

زمانی که آواز ریز ممتد و پشت سر هم این پرنده نظرتان را جلب کرد مطمئن باشید دارد با آوازش شما را از لانه خود دور می کند و پرهای سرش را مانند تاج باز کرده دمش را نیز می گترد و بر شاخه بلند آنقدر جلب نظر می کند تا احتمال خطر از لانه و جوجه هایش دور شوند.

زاغ بور می تواند به عنوان یکی از مهمترین مظاهر طبیعت ایران زمین به جهانیان معرفی شود و گردشگران و مشتاقان طبیعت را به سوی کویر مرکزی ایران بکشاند، اما ...

برای دیدن زاغ بور به دشتهای مرکزی ایران سفر کنید ، به ویژه در اوایل تابستان وپاییز بسیار فصلهای مناسبی است حتی این پرنده ها به کنار جاده می آیند زیرا عادت کرده اند به تغذیه از غذاهایی بپردازند که مسافران در حاشیه جاده ( از خودروها بیرون ) می ریزند. 

زاغ بور مانند کلاغ سانان بذر گیاهان را جمع آوری و پنهان می کنند تا زمستان یا هنگام کمبود غذا ذخیره ای داشته باشند اما همانند هم نوعانش جای بسیاری از دانه ها را فراموش می کند و به این ترتیب باعث انتشار بذرها و رویش گیاهان می شود.

یادآوری این نکته ها خالی از لطف نیست : ازمیان 517 گونه پرنده که در آسمان ایران پرواز می کنند 70 درصد شان مهاجرند. همچنین خانواده ، کلاغ سانان گسترده ترین و باهوش ترین گونه های پرنده ها هستند پرندگان اجتماعی با نوک ، بال ، دم و پاهایی قوی. در این خانواده، پرندگان نر و ماده همشکل اند.

اعضای این خانواده در زیستگاههای مختلفی به سر می برند: کلاغ ابلق و زاغی در مناطق مسکونی و باغها، جی جاق و کلاغ جنگلی در جنگلها، زاغ نوک سرخ و زاغ زرد در کوهستانها، زاغ بور در بیابانها و دشتهای وسیع و گونه های دیگر این خانواده ، کشتزارها و زمینهای بایر را ترجیح می دهند.

این پرندگان، نه تنها تخم پرندگان دیگر را می خورند بلکه همه چیز اعم از حیوانی و گیاهی تغذیه می کنند. از دیگر اعضای این خانواده می توان زاغ خالدار ، کلاغ گردن بور، کلاغ هندی، کلاغ سیاه و غراب و... را نام برد.

نام فارسی/ زاغ بور/ بور زاغ/ زاغ کویری

نام انگلیسی: Iranian Ground – Jay

نام علمی : Podoces Pleskie

خانواده کلاغیان: (Corvidae)  

ویژگی های زاغ بور

زاغ بور پرنده ای است مختص مناطق بیابانی ایران ، گونه است اندمیک یا بومی وانحصاری، اندمیک ایران یعنی گونه ای که تنها درکشور ایران مشاهده می شود و در هیچ جای دنیا وجودندارد.

طول بدن این پرنده 25*20 سانتی متراست،رنگ بدنش خاکی تا قهوه ای روشن است.زیستگاه زاغ بور منطق بیابانی توران،نایبندان طبس وبخش شرقی پارک ملی کویر است وبه طور کلی حوزه پراکنش وفراوانی آن از شمال به استان خراسان وسمنان واز جنوب هم تاشمال کرمان وسیستان است.تعداددقیق این پرنده مشخص نیست اماذخیره گاه زیستگاه توران بیشترین تعداد این پرنده رادرخود جای داده است.زاغ بور در قلب بیابانها زندگی می کندودسترسی به آن آسان نیست.

متاسفانه بااین که گونه زاغ بور تنها پرنده خاص ایران است ولی در مورد آن اطلاعات زیادی در دست نیست،شاید یکی ازدلایل این باشددر بیابانهای دور از آبادی وکم دسترس زندگی می کندوباجثه کوچکی که داردکمتر به چشم می آیدومطالعه رفتارهایش برای محققان سخت شده است.همین اندک مطالعات پراکنده درباره این پرنده نشانگر آنست که از وضعیت زیستی،جمعیت وحتی پراکنش قطعی زاغ بور اطلاعات چندانی در دست نیست ونمی توان اظهار نظر قطعی کرد،اگرچه به نظر می رسد خطری جدی نسل این پرنده راتهدید نمی کند،اماهمین بی اطلاعیوکم اطلاعی،می تواند دلیل منطقی برای هراس طبیعت دوستان ازخطر انقراض احتمالی این پرنده خوش یمن ومنحصر به فرد ایران باشد.