مورچه‌ها را می توان کشاورزانی مفید دانست

 به نام خداوند بخشاینده مهربان 

 

درباره نویسنده واهداف وبلاگ

حبیب ماهری کارشناس ومشاور امور محیط زیست، با 30 سال سابقه وتجربه، عاشق طبیعت ایران زمین هستم وهدفم بالا بردن فرهنگ زیست محیطی جامعه از طریق فراهم کردن اطلاعات مورد نیاز است. این وبلاگ سعی دارد، مسایل زیست محیطی را مورد نقد وبررسی قراردهد

آزمایشگاه شیمی آب (مرجع و معتمد) سازمان حفاظت محیط زیست

آنالیز و اندازه گیری

پارامترها:

(PH,COD,BOD,TDS,TSS,EC,DO)

قلیائیت کل(کربنات و بیکربنات)

سختی کل،کلسیم،منیزیم،کدورت،دترجنت،کلراید،فسفات،آمونیاک،سولفات،نیترات  

ونیتریت.

بخش هوا- منابع ثابت: NO,NO2,CO,CO2,O2,NOx,SO2,CxHy,H2S

منابع سیار: PM10

 :Web Site

http://bahare-tabiat.blogfa.com

http://bahare-tabiat.blogsky.com

تماس با بهار طبیعت: 

 [e-mail] 

 

               

  بهار طبیعت  

مورچه‌ها را می توان کشاورزانی مفید دانست 

 

مورچه‌ها را می توان کشاورزانی مفید دانست ،که بدون دریافت هزینه‌ای از انسان‌ها به زیر و رو کردن حجم عظیمی از خاک سراسر زمین می‌پردازند و در عین حال نقش خیره‌کننده خود را بر رشد و نمو گونه‌های مختلف گیاهی حفظ می‌کنند. در دنیای این حشرات، سیستم پیشرفته ارتباطاتی وجود دارد که باعث افزایش سطح همکاری گروهی می‌شود. این همکاری به آنها این امکان را می‌دهد در رویارویی با گونه‌های مختلف حیوانی هیچ مشکلی نداشته باشند و حتی به آنها نیز حمله‌ور شوند. گرچه مورچه‌ها مهاجمانی شناخته شده به شمار می‌آیند، اما تاثیرگذاری که بر سطوح مختلف کیفی خاک دارند بیش از هر نکته‌ای برای دانشمندان جالب توجه بوده است. به همین دلیل گروهی از محققان به سرپرستی دکتر دریک ساندرز از دانشگاه گوتنگن آلمان به بررسی این تاثیرگذاری پرداخته‌اند. این محقق نتایج بررسی اخیر خود را تشریح کرده است: با توجه به این‌که مورچه‌ها برای لانه‌سازی حجم انبوهی از خاک را جابه‌جا می‌کنند، می‌توان این حشرات را به نوعی کشاورز نامید. بدون شک این حشرات وی‍ژگی‌های خاصی دارند که برخی از آنها منحصر به ‌فرد به نظر می‌رسد. 

درباره این خصوصیات

زمانی که مورچه‌ها را کشاورز می‌نامید این انتظار را دارید که آنها به طور عمدی در تلاش برای بهبود کیفیت خاک و افزایش ترکیبات مغذی آن کار می‌کنند. با این حال آنها این کار را به طور عمد انجام نمی‌دهند. این حشرات در حین خانه‌سازی مقادیر زیادی از خاک را جا به‌جا می‌کنند که این کار تاثیر زیادی بر زندگی گونه‌های زیستی اطراف آنها دارد، هر چند باید توجه کرد که این تاثیرگذاری نیز به‌طور عمدی نیست. به عنوان مثال نوعی مورچه به نام (Lasius) وجود دارد که می‌تواند در طول عمر خود تا 7 تن خاک را جابه‌جا کند. این میزان قابل توجه می‌تواند تاثیرات زیادی بر رشد گونه‌های مختلف گیاهی محیط اطراف زندگی این حشره داشته باشد. این تاثیرگذاری در ابعاد کلان است. اما چگونه مورچه‌ها زندگی گونه‌های مختلف زیستی محیط اطراف خود را تحت تاثیر قرار می‌دهند؟ ما سال‌هاست که به بررسی این تاثیرگذاری پرداخته‌ایم. در این زمینه آزمایشات مختلفی انجام شده است تا نتایج مطمئنی به دست آید. براساس این نتایج به‌روشنی مشخص شده است که اجتماعات بزرگ مورچه‌ها برای حیات سایر گونه‌های زیستی مجاورشان از اهمیت زیادی برخوردار است. این حقیقت مهمی است که در دل نتایج سایر تحقیقات دیگری که از این دست انجام شده است نیز دیده می‌شود. با این حال نشان دادن این تاثیرگذاری کار بسیار دشواری بوده است. گرچه مورچه‌ها حشراتی تهاجمی به شمار می‌آیند اما می‌توانند تاثیرات مثبتی نیز بر زندگی گونه‌های اطراف خود بگذارند. مهندسی اکوسیستم‌ها شیوه شناخته شده‌ای است که مورچه‌ها با استفاده از آن، این تاثیرگذاری را برجا می‌گذارند، البته در این میان شمار مورچه‌های تشکیل‌دهنده یک کلنی نیز تاثیرگذار است. 

مورچه‌ها مهاجمان بسیار تاثیرگذاری هستند

مورچه‌ها گونه‌های زیادی دارند و نکته جالب توجه این است که برخی از آنها تنها مهاجم هستند. یعنی در طول زندگی‌شان صرفا به امور تهاجمی می‌پردازند. تخصص این نوع حشرات در حمله به گروه‌های حیوانی و از پای درآوردن آنهاست. با این حال این تنها خصوصیت گروه کوچکی از مورچه‌هاست. اکثر انواع مورچه‌ها حشراتی هستند که در زندگی خود با سایر گونه‌های جانوری تعامل دارند. این تعامل در برخی موارد تا آن حد چشمگیر است که آنها را حشراتی با سیستم ارتباطی عالی توصیف می‌کنند. نکته جالب توجه دیگر این است که مورچه‌ها دقیقا با تکیه بر همین سیستم عالی ارتباطی است که می‌توانند علیه حیوانات به‌مراتب بزرگ‌تر از خود حمله‌ور شده و آنها را از پای درآورند. در دنیای مورچه‌ها همکاری را می‌توان به عنوان کلید اصلی موفقیت آنها عنوان کرد. 

تاثیرگذاری مورچه‌ها بر سطوح کیفی خاک و غنی‌بودن آن

البته این تنها مورچه‌ها نیستند که بر کیفیت غذایی خاک تاثیر می‌گذارند. در کنار این حشرات کرم‌های خاکی و موریانه‌ها نیز بر کیفیت غذایی خاک تاثیر می‌گذارند. این حشرات به گروهی از بی‌مهرگان تعلق دارند که بر کیفیت خاک در سراسر زمین تاثیرگذاری خیره‌کننده‌ای دارند. مورچه‌ها به وسیله ترکیب مواد ارگانیکی با خاک فاکتورهای شیمیایی و فیزیکی آن را تغییر می‌دهند و در همین فرآیند است که کیفیت غذایی خاک همواره بهبود پیدا می‌کند. آنها در زیر زمین گستره کاری وسیعی دارند که در تاسیسات خاص خود خاک را با مواد ارگانیکی ترکیب می‌کنند. دقیقا به‌خاطر همین نکته است که خاک اطراف محل زندگی حشراتی نظیر مورچه‌ها همواره از نظر کیفی بالاتر از خاک نواحی دیگر است. در این خاک گونه‌های مختلف گیاهی رشد و نمو بهتری دارند.

ارتباط مورچه‌ها و دنیای انسان‌ها

البته کمتر انسانی پیدا می‌شود که دوست دارد در محیط زندگی خود با انبوهی از خاک جمع شده در یک گوشه که ناشی از لانه‌سازی مورچه‌ها می‌شود، روبه‌رو شود. در حقیقت بسیاری از مردم علاقه چندانی به دیدن مورچه‌ها در باغچه و علفزار محیط اطراف زندگی خود ندارند، اما حقیقت امر این است که انسان ‌ها باید از مورچه‌ها به خاطر حضور در محیط زندگی‌شان متشکر باشند. مهم‌ترین تاثیر مثبتی که مورچه‌ها بر زندگی انسان‌ها دارند به تاثیرگذاری مثبت این حشرات بر حیات گونه‌های گیاهی مربوط می‌شود. مورچه‌هایی که محل زندگی آنها چوب درختان جنگلی است مانع از تکثیر علف‌های هرزی می‌شوند که می‌توانند حیات درختان را به شدت در معرض خطر قرار دهند. در حقیقت می‌توان گفت مورچه‌ها مهاجمان موثری علیه این علف هرزها به شمار می‌آیند. گرچه در این مرحله از تحقیقات به دستاوردهای مهمی دست یافته‌ایم، اما هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن داریم. ما هنوز درک دقیق و روشنی از تاثیرگذاری مورچه‌ها بر اکوسیستم‌های طبیعی اطرافشان نداریم. مورچه‌ها خاک را زیر و رو می‌کنند پس می‌توان آنها را کشاورزانی نامید که به طور ناخواسته به افزایش کیفیت خاک کمک می‌کنند. ما در نظر داریم در آینده و در فازهای بعدی این تحقیق به بررسی دقیق‌تر مکانیسم نهفته در این تاثیرگذاری بپردازیم. دکتر دریک ساندرز که در گروه اکولوژی انستیتو حیوان‌شناسی دانشگاه گوتنگن آلمان مشغول به انجام فعالیت‌های تحقیقاتی است، عمده تمرکز خود را روی اکوسیستم‌های سبز و تعامل آنها با حشراتی نظیر عنکبوتیان، مورچه‌ها و نظایر آنها معطوف کرده است. وی در دو سال اخیر صرفا به بررسی دنیای مورچه‌ها و نحوه تاثیرگذاری آنها بر زنجیره‌های غذایی محیط اطراف و همچنین گونه‌های مختلف گیاهی پرداخته است. ساندرز مقالات متعددی نیز درباره این تاثیرات منتشر کرده است. 

منبع:

ساینس‌دیلی

دکتر دریک ساندرز (گروه اکولوژی انستیتو حیوان‌شناسی دانشگاه گوتنگن آلمان)

وقتی مورچه‌ها بیمار می‌شوند

کلونی مورچه‌ها نیز با خطر شیوع بیماری‌های مختلف روبه‌روست و این حشرات برای پیشگیری از همه‌گیر شدن عفونت، از شیوه «لیس زدن» بدن مورچه بیمار برای حذف عامل عفونی استفاده می‌کنند. حشرات مانند پستانداران دارای سیستم ایمنی نیستند، اما از یک سیستم دفاعی خاص برای مقابله با عفونت‌ها استفاده می‌کنند که این شیوه در بین مورچه‌ها «لیس زدن» بدن مورچه بیمار است. سیلویا کرمر، از محققان موسسه علوم و تکنولوژی اتریش تأکید می‌کند: شیوه «لیس زدن» یک راه مطمئن برای بقای کلونی و پیشگیری از شیوع عفونت قارچی محسوب می‌شود. مورچه‌های کارگر سالم با لیس زدن بدن مورچه آلوده، عفونت قارچی را از بین می‌برند و از شیوع عفونت در کلونی پیشگیری می‌کنند. محققان برای بررسی این شیوه دفاعی، کلونی مورچه‌های را مورد بررسی قرار دادند و یک مورچه را با اسپور قارچ، آلوده کردند. زمانی‌که مورچه بیمار به کلونی بازمی‌گردد، سایر اعضا مانع ورود مورچه بیمار نشده و به جای فرار از مورچه آلوده، به وی نزدیک شده و شروع به لیس زدن بدن مورچه برای حذف عامل پاتوژنی می‌کنند که یک رفتار نظافتی عمومی محسوب می‌شود. در این حالت احتمال مردن مورچه بیمار در اثر عفونت قارچی کاهش می‌یابد. این لیس زدن باعث ورود مقدار بسیار کمی عفونت قارچی به بدن مورچه‌های سالم می‌شود که البته موجب بیماری آنها نمی‌شود. آزمایشات نشان می‌دهد، در زمان ورود مقدار ناچیز عفونت به بدن مورچه‌های سالم، مجموعه‌ای از ژن‌های ایمنی مربوط به دفاع ضد قارچی در بدن مورچه‌ها فعال می‌شود و در صورتی‌که کلونی بار دیگر در معرض این عفونت قارچی قرار گیرد، مورچه‌ها قادر به مقابله بهتر با عفونت خواهند بود. محققان مدل رایانه‌ای بر اساس اطلاعات به دست آمده از رفتار کلونی مورچه‌ها تهیه کردند که نشان می‌دهد اگرچه تعداد اندکی از مورچه‌ها در اثر این عفونت از بین می‌روند، اما این رفتار نظافتی (لیس زدن مورچه بیمار) باعث نجات سریع کلونی می‌شود.